Του Πολύβιου Παπακυριάκου
Το γαλακτικό οξύ κατά καιρούς έχει ενοχοποιηθεί από πολλούς για τους μυικούς τραυματισμούς αρκετών αθλητών. Η ύπαρξη γαλακτικού οξέος για μεγάλο χρονικό διάστημα στους μύς μπορεί να προκαλέσει υποξία, δηλαδή κακή οξυγόνωση του μυός, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό του. Πριν αναφέρουμε κάποια πράγματα για τη παραγωγή γαλακτικού οξέος κατά την άσκηση οφείλω να πω οτι με το σωστό έλεγχο των αθλητών κατά διαστήματα (αναλύσεις, εργομετρικά, κλπ.) μπορούν να μειωθούν στο ελάχιστο οι μυικοί τραυματισμοί που οφείλονται στην υψηλή συγκέντρωση γαλακτικού οξέος.
Εχουμε πλέον και τη τεχνογνωσία και τα μέσα να αξιολογούμε συνεχώς τους αθλητές και να ξέρουμε ανα πάσα στιγμή σε τί κατάσταση βρίσκονται. Αυτό φυσικά προϋποθέτει σωστές επαγγελματικές συνθήκες εκ μέρους της εκάστοτε ομάδας προς τους συνεργάτες της. Μετά την πολυετή εμπειρία μου στο χώρο του κυπριακού μπάσκετ οφείλω να ομολογήσω ότι είναι δύσκολο με τους προϋπολογισμούς που έχουν οι περισσότερες ομάδες να μπορούν να είναι full επαγγελματικές οι συνθήκες που προσφέρουν στους συνεργάτες τους αλλά αυτό είναι μια άλλη μεγάλη κουβέντα που δέν είναι της παρούσης.
Τί είναι γαλακτικό οξύ? Πότε και γιατί παράγεται?
Ξεκινώντας ένας αθλητής την εκγύμναση του ξεκινά στον οργανισμό η απελευθέρωση ιόντων υδρογόνου. Δέκτης των ιόντων αυτών είναι το οξυγόνο. Με την πρόσληψη αυτή παράγεται ενέργεια έτσι ώστε ο αθλητής να μπορεί να παράγει έργο. Αυτή η απλή διεργασία του οργανισμού είναι η αερόβια λειτουργία που διεξάγεται κατα την άσκηση. Το γαλακτικό οξύ μπαίνει στην εξίσωση όταν το οξυγόνο σταματήσει να είναι αρκετό και ικανό για τη πρόσληψη των ιόντων υδρογόνου.
Αυτό συμβαίνει όταν η άσκηση γίνει πιό έντονη και ο αθλητή ξεπερνά σε ανάγκες το «αναερόβιο κατώφλι». Αυτή η κατάσταση σε γενικές γραμμές ορίζεται ως αναερόβια λειτουργία. Με τον όρο αναερόβιο κατώφλι ορίζουμε την ανώτατη ποσότητα οξυγόνου που μπορεί να καταναλώσει ο οργανισμός κατα την άσκηση πριν την συγκέντρωση γαλακτικού οξέος στο αίμα. Το κατώφλι αυτό είναι διαφορετικό σε κάθε αθλητή και αυτό μπορούμε να το ξέρουμε μέσα απο τα εργομετρικά τεστ που γίνονται πριν ξεκινήσει η σεζόν.
Στην πορεία της χρονιάς στόχος του τεχνικού και ιατρικού team της ομάδας είναι να αυξάνουν το αναερόβιο κατώφλι του κάθε αθλητή και αυτό επαναξιολογείται κατα καιρούς με τα ίδια τεστ. Αυξάνοντας το κατώφλι αυτό σημαίνει πρακτικά ότι ο αθλητής θα μπορεί να παράγει έργο για περισσότερο χρονικό διάστημα πριν αρχίσει η παραγωγή γαλακτικού οξέος. Με απλά λόγια όσο βελτιώνουμε την αερόβια ικανότητα του αθλητή τόσο καθυστερούμε την παραγωγή γαλακτικού οξέος στο αίμα οπότε τόσο μειώνεται ο κίνδυνος να προκληθεί υποξία (και κατ επέκταση κόπωση) στους μύες. Με αυτή την απλή συσχέτιση μπορούμε να κρατάμε τους αθλητές πιο ξεκούραστους μυικά και να αποφεύγουμε τυχόν τραυματισμούς. Για το πώς και το πότε θα επιτευχθεί αυτό το καταλληλότερο άτομο που μπορεί να το οργανώσει και να επιβλέπει την όλη διαδικασία είναι ο εργοφυσιολόγος της ομάδας σε συνεργασία όμως πάντα με το γυμναστή. Όταν οι 2 αυτές ειδικότητες κάνουν καλά τη δουλεία τους είναι η χαρά του φυσικοθεραπευτή. Γίνεται πολύ πιο εύκολο το έργο μας οσο αφορά μυικούς τραυματισμούς. Εμπειρικά αναφέρω ότι σε υψηλού επιπέδου ομάδες μπάσκετ που ήταν πολύ στοχευμένοι, απο την αρχή της προετοιμασίας μέχρι το τέλος της σεζόν, σε αυτό το κομμάτι μείωσαν τους μυικούς τραυματισμούς μεχρι και κατα 70% κάποιες σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.
Κάτι εξίσου σημαντικό είναι η καλή αποθεραπεία μετά απο κάθε προπόνηση. Οσο καλύτερη αποθεραπεία γίνεται τόσο καλύτερη είναι και η αποβολή του γαλακτικού οξέος απο τον οργανισμό μέσα απο τα τελικά προϊόντα του μεταβολισμού.
Μέσα από αυτά αντιλαμβάνεται κάποιος ότι το γαλακτικό οξύ δεν είναι κάτι κακό αλλά είναι ένα πολύ σημαντικό συστατικό του οργανισμού που σκοπό έχει την αύξηση της μυικής ικανότητας ενός αθλητή, όταν υπάρξει μείωση της ποσότητας οξυγόνου, ώστε να μπορεί να παράγει έργο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Απο τη στιγμή που μπορούμε να το διαχειριστούμε σωστά υπεύθυνοι για τυχόν τραυματισμούς είμαστε όλοι οι επαγγελματίες που είμαστε κοντά στην ομάδα. Μια ουσία του οργανισμού απο μόνη της ΠΟΤΕ δεν ήταν κίνδυνος για την υγεία ενός αθλητή. Ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για τη σωστή λειτουργία της εκάστοτε ουσίας. Ο σωστός και συνεχής έλενχος των αθλητών μαζί με τη σωστή συνεργασία όλων των ειδικοτήτων σε μια ομάδα μπορούν να μειώσουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό τους τραυματισμούς. Το έχουμε αναφέρει ξανά ότι η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία.
